XIII Na procura do Abellaruco – 2023 en terras da Mezquita

Seguimos en racha: 13 de 13

As Terras de A Mezquita teñen moito que ofrecer tanto dende o punto de vista cultural como natural e a procura do abellaruco é unha moi boa excusa para achegarse e coñecer este recuncho da nosa provincia.

A xornada deste día 01/07/2023 arranca coa visita a un muiño de dúas moas restaurado que conserva os seus elementos de traballo, tanto e así que e ata fai pouco tempo púñase a andar con fins demostrativos. O funcionamento dos muiños de auga é a un tempo sinxelo e complexo, baséase no uso da auga para mover un inxenioso sistema de elementos rotativos: a auga derivada do río é “levada” para caer con moita forza sobre o rodicio de xeito que o xiro deste tansmítese ás moas onde se moe o gran que cae dende a moxega. Segundo explica o compañeiro Carlos a preparación das moas de granito ten a súa ciencia e precisa un traballo continuado para facer unha boa fariña, que maiormente sería de centeo.

Á beira do río Diabredo e do muiño exténdense unhas fermosas praderías nas que empezan a voar as bolboretas como: Melanargia lachesis, Maniola jurtina, Thymelicus sylvestris, …

Exame previo de coñecementos teóricos (con premio)

O preparatorio para iniciar a busca do abellaruco non puido ser máis axeitado, nada mellor que avaliar os coñecementos dos participantes sobre a especie cun xogo dirixido polo compañeiro Antonio coa colaboración da súa axudante. O xogo tiña recompensa, nada máis nin nada menos que un premio en metálico para o equipo gañador. Palpábase no ambiente a competitividade entre os cinco equipos máis ao final, como non podía ser doutro xeito, quedamos todos como amigos compartindo o ansiado premio.

Logo da teoría ven a práctica

Circulando por estradas e atravesando algún pobo a caravana de vehiculos detívose no primeiro punto de observación tentando localizar algún abellaruco; tratábase dunha zona aberta de lameiros preto dun regato onde se escoitaba un ouriolo agochado nas árbores do regato e nos castiñeiros da contorna. Por máis que se inspeccionou o ceo -buscando entre os grupos de cirrios- e o arboredo -buscando pousadoiros- non houbo sorte e non apareceu o abellaruco; si ben as furas nun noiro indicaban a presenza máis que probable da especie.

Despois deste intento infructuoso, tentouse outra ubicación que, segundo os organizadores, era algo máis favorable; unha zona de paisaxe con máis arboredo, algún cultivo e campos abertos. Ao pouco de empezar a camiñar ao longo da estrada xa se escoitou á nosa esperada estrela, eso si, estaban a voar moi lonxanas e con desprazamentos tan rápidos que so permitiron a observación a uns poucos. Pero eso xa era un bo sinal e presaxiaba o éxito, como así foi. Alí estaban dous exemplares pousados nas polas secas dun carballo, as aves estaban atentas aos acontecementos da contorna e, máis que probablemente, contrariados pola intromisión dun numeroso grupo de “paparazzi” na súa vida cotiá.

No mesmo lugar unha levada de auga na beira da estrada foi outro punto de interese na busca de anfibios da man de Alberto que foi quen de capturar exemplares das dúas especies de limpafontes: Lisotriton boscai e Triturus marmoratus.

Entre unhas e outras, a mañá pasou voando (como os primeiros abellarucos) e chegou a hora de xantar, refescarse e descansar un chisco nas horas de máis calor.

Á sombra dos castiñeiros

Prevendo que durante a primeira hora da tarde a temperatura sería elevada, semellaba oportuno visitar un souto ao carón do Cádavos; nesta zona hai dous castiñeiros que están incluídos no Catálogo de Árbores Senllerias de Galicia e que merece a pena coñecer; á vista dos castiñeiros que forman o souto, algúns dos presentes consideran que, máis que dúas árbores senlleiras, este souto debera estar incluído no catálogo de senlleiras coa categroía de formación.

Acollidos baixo a sombra dos magníficos castiñeiros, os pequenos grupos de persoas foron inevitables e houbo tempo para falar de todo un pouco, para observar bolboretas e mesmo arañas, neste caso unha araña lobo da que se atopou un macho e da que o compañeiro David fíxonos unha moi boa presentación.

Á procura de máis abellarucos

… Qué vós parece tentar outra vez o abellaruco? … que nos vai parecer … imos aló!!! cara a outra ubicación en zona de monte con matorral de xestas e uns poucos soutos novos ao carón da estrada para tentar poñer o broche final a esta nova fantástica xornada coñecendo un pouco mellor o noso patrimonio. E … SI … alí estaban outros dous exemplares pousados nos cables do tendido eléctrico algo lonxe, problema resolto ao montar os telescopios para observar estas coloridas aves e xunto a elas … pardal das rochas, chasco común, tartana cincenta, e algunha outra cousiña máis e sobre todo un trigueirón que deu pé a algo de debate. Con todo non cabe máis que felicitar aos organizadores polo seu traballo para preparar a xornada e ter paciencia para dirixir un grupo tan numeroso como o deste ano … de participación récord.

Coñecendo A Mezquita

Pouco a pouco había que ir retirándose, pero xa que tiñamos que pasar por A Mezquita, unha paradiña para ver o pazo, a igrexa e as pozas era unha tentación do suficiente interese para os máis remisos a rematar; así que o fin de festa foi no pobo da Mezquita e tivemos a sorte de que nos deixasen ver de cerca o pazo (que alí chaman “palacio”) e poder aceder ó interior da igrexa; así que, desde estas liñas, agradecemos as persoas do pobo a súa amabilidade e atención.

Pois sí, saímos airosos desta décimoterceira edición de “Na procura do abellaruco” aínda que para algúns ese número era un mal agoiro. E máis nada, a partir de xa! hai que empezar a preparar a seguinte edición.

Como sempre moitas grazas a todos os participantes e a todas as persoas que fixeron posible unha fantástica xornada coñecendo algo mellor o noso rico patrimonio natural e cultural.

Vémonos na XIV.

Listaxe de especies vistas

PLANTAS
Achillea millefolium
Alnus glutinosa
Castanea sativa
Cytysus multiflorus
Cytysus scoparius
Dactylorhiza maculata
Digitalis purpurea
Erica australis
Erica tetralix
Erica umbellata
Jasione montana
Juncus spp
Linaria elegans
Linaria triornitophora
Lotus corniculatus
Quercus pyrenaica
Quercus robur
Rubus sp
Salix atrocinerea
Thymus spp
Ulex europaeus
Ulmus sp

BOLBORETAS
Argynnis pandora
Aricia cramera
Brintesia circe
Coenonympha arcania
Colias crocea
Gonepteryx rhamni
Lampides boeticus
Leptidea sinapis
Leptotes pirithous
Lycaena phlaeas
Macroglossum stellatarum
Maniola jurtina
Melanargia lachesis
Melitaea spp
Ochlodes sylvanus
Polygonia c-album
Polyommatus icarus
Thymelicus sylvestris
Vanessa atalanta
LIBÉLULAS
Calopteryx virgo
Cordulegaster boltonii
Lestes dryas
Libellula quadrimaculata
Pyrrhosoma nymphula
Sympetrum sanguineum

ARAÑAS
Hogna radiata
Mangora acalypha
Oxyopes sp
Pisaura mirabilis
Synema globosum
Textrix sp
Uloborus walckenaerius

ANFIBIOS
Epidalea calamita
Lissotriton boscai
Pelophylax perezi
Triturus marmoratus

RÉPTILES
Anguis frangilis
Natrix maura
Podarcis bocagei

MAMÍFEROS
Sus scrofa
Vulpes vulpes












AVES
Apus apus
Carduelis carduelis
Cecropis daurica
Certhia brachydactyla
Ciconia ciconia
Circus pygargus
Columba palumbus
Corvus corone
Cuculus canorus
Curruca iberiae
Cyanistes caeruleus
Delichon urbicum
Emberiza calandra
Erithacus rubecula
Hieraaetus pennatus
Hippolais polyglotta
Hirundo rustica
Lanius meridionalis
Linaria cannabina
Merops apiaster
Milvus migrans
Milvus milvus
Motacilla alba
Oriolus oriolus
Passer domesticus
Passer montanus
Pernis apivorus
Petronia petronia
Phoenicurus ochruros
Phylloscopus bonelli
Pica pica
Picus sharpei
Saxicola rubicola
Serinus serinus
Sitta europaea
Streptopelia turtur
Sturnus unicolor
Sylvia atricapilla
Troglodytes troglodytes
Turdus merula
Turdus viscivorus
Upupa epops
IMPORTANTE: Para manipulación de fauna silvestre é preciso contar con permiso administrativo